مجله ماشین – نوشته: مهندس کیوان بنی‏ هاشمی / خرید یک اتومبیل دست دوم به مراتب دشوارتر و پیچیده تر از خرید نمونه صفرکیلومتراست. معمولاً قضاوت اولیه در خرید یک اتومبیل دست دوم روی میزان کارکرد آن بوده که با نگاهی به صفحه کیلومتر شمار آن می‏توانید به میزان آن پی ببرید. اما فراموش نکنید که موارد دیگری نیز وجود دارند که در هنگام خرید اتومبیل دست دوم به ‏خصوص اگر میزان کارکرد آن بالا باشد می‏ بایست مدنظر قرار گرفته شوند.با وجود اینکه ممکن است بسیاری از موارد قبل از خرید اتومبیل دست دوم توسط یک مکانیک قابل اعتماد مورد بازبینی قرار گیرند که البته این کار زمان بر خواهد بود و چنانچه مکانیک از دوستان شما نباشد بابت این کار هزینه قابل ملاحظه‏ ای از شما دریافت خواهد کرد، اما توصیه این است که می‏ توانید با انجام یک سری کارها در صورت وجود مشکلات قابل ملاحظه آنها را قبل از خرید تشخیص دهید.

چگونه می‏توان از صحت میزان کارکرد اتومبیل دست دوم اطمینان حاصل کرد؟

یکی از بزرگ ترین مشکلات و دشواری‏ ها در خصوص اتومبیل‏ های دست دوم به خصوص انواعی که میزان کارکرد آنها بالاست این است که می‏توان کیلومتر شمار آن را به عقب برگرداند و رقم پائینی را روی آن گذاشت، بنابر این فروشنده برای اینکه نشان دهد اتومبیل دست دوم او کارکرد کمتری نسبت به واقعیت دارد، دست به این کار می ‏زند.

بعضی‏ ها بر این باورند که کیلومتر شمارهای دیجیتالی که امروزه در بسیاری از اتومبیل های مدرن وجود دارد امکان به عقب برگرداندن آنها بسیار ضعیف و در بعضی موارد غیر ممکن است که باید بگوئیم الزاماً چنین چیزی واقعیت ندارد. آقای «لو ترویتر» که یک تکنیسین و صاحب شرکت All about Import در ایالات متحده بوده می‏گوید: عقب گرداندن کیلومتر شمارهای دیجیتالی نیز همانند انواع آنالوگ امکان‏پذیر است اما خالی از خطر نیست چون سایت ‏هایی مانند CarFax و یا CarProof وجود دارند که تاریخچه کاملی از اتومبیل ‏های دست دوم دارند.

طبق نظر وی با ارزش ترین چیز در هنگام خرید اتومبیل دست دوم آگاهی از میزان کارکرد واقعی آن است که می‏توان آن را یا از طریق وب‏سایت‏ هایی که ذکر شد و یا دفترچه تعمیراتی که ممهور به مهر تعمیرگاه مجاز باشد به دست آورد. ایشان در ادامه می‏گوید که اگر یک اتومبیل دست دوم تمامی سوابق تعمیراتی خود را حفظ کرده باشد می‏توان گفت که خریدار آن از امتیاز و جایزه ویژه‏ای برخوردار می‏گردد. تاریخچه تعمیراتی هر اتومبیل نشانگر آن است که آیا تعویض روغن در فواصل زمانی و کارکردی مشخص انجام گرفته یا نه و دیگر اینکه از چه نوع روغنی استفاده شده است. اتومبیل دست دومی که نوبت سرویس ‏های آن به موقع انجام گرفته و از روغن‏ های مرغوب در آن استفاده شده باشد طبیعی است که عمر طولانی تری داشته باشد.

زنگ زدگی، پوسیدگی و چگونگی مخفی نگه داشتن آن

مورد مهم دیگر در خرید اتومبیل دست دوم به زنگ زدگی و پوسیدگی مربوط می گردد. اگر چه زنگ زدگی یک اتومبیل موردی بسیار جدی و مهم است اما در مقایسه با میزان کارکرد، می‏توان آن را آسانتر و سریع تر تشخیص داد. آقای «ترویتر» می‏گوید چنانچه رنگ اصلی و اولیه روی اتومبیل دست دوم قرار داشته باشد (رنگ نشده باشد) بنابر این زنگ زدگی در چنین اتومبیلی به صورت حباب‏ هایی در سطح آن و زیر رنگ و یا سوراخ ‏هایی که سطح رنگ را نیز از بین برده ظاهر می‏شود. ایشان توضیح می‏دهد که در جستجوی رنگ اصلی و اولیه بودن از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است که البته بعضی از فروشندگان تلاش می‏کنند زنگ زدگی اتومبیل خود را به نوعی مخفی کنند که البته اگر آن را به درستی انجام نداده باشند کاملاً مشخص می‏ گردد.

معمولاً رنگ آمیزی توأم با عجله و شتاب باعث می‏گردد که سایه رنگ متفاوتی روی اتومبیل نقش بندد که به راحتی قابل تشخیص است. نکته دیگر این است که اگر اتومبیل دست دومی را مشاهده کردید که وضعیت ظاهری و رنگ آن به گونه ‏ای است که به نظر می ‏آید همین الان از خط تولید کارخانه خارج شده به آن اطمینان نکنید چون به قول معروف بیش از حد خوب است که واقعی باشد. یکی از نقاط حساس که امکان تقلب در آن در اتومبیل‏ های با کارکرد بالا زیاد است مربوط به سیستم فنربندی و تعلیق آن است. پی بردن به خرابی سیستم فنربندی بدون بازرسی آن قبل از خرید کاری بسیار دشوار و بعضاً غیر ممکن است. بهترین کاری که در این مورد می‏توانید انجام دهید آزمایش رانندگی و با دقت گوش فرادادن به صداهایی است که ممکن است از اتومبیل دست دومی که قصد خرید آن را دارید به گوش برسد.

چگونه می‏توان از مشکلات موتور اتومبیل دست دوم قبل از خریداری آن مطلع گردید؟ آزمایش های مربوط به کمپرس موتور می‏تواند تا حدودی نشانگر وضعیت آن باشد و چنانچه عیبی در موتور وجود داشته باشد معمولاً از طریق انجام این آزمایش می‏توان به آن پی برد. البته انجام این آزمایش های نیازمند وسایل و تجهیزات خاص بوده و چنانچه خودتان آنها را داشته باشید می‏ توانید رأساً به انجام آزمایش ها اقدام کنید. در آزمایش کمپرس موتور مکانیک اقدام به گذاشتن گیج کمپرس به جای یکی از شمع ‏ها در بالای سیلندر کرده و سپس حدود ۵ بار یا بعضاً بیشتر استارت زده تا میل لنگ به چرخش درآید و بعد درجه گیج را که به صورت پاند بر اینچ مربع است روی صفحه نمایشگر آن مشاهده می‏ کند و این کار را برای تمامی سیلندرها انجام می‏دهد. آقای «ترویتر» می‏گوید هدف از انجام این کار پیوستگی عملیاتی بین سیلندرهای مختلف بوده به طوری که تفاوت کمپرس در بین سیلندرهای مختلف نباید از حداکثر ۲۵ پاوند بر اینچ مربع تجاوز کند. ایده آل ترین حالت زمانی است که اختلاف کمپرس بین سیلندرهای مختلف در محدوده ۱۵ پاوند بر اینچ مربع باشد. ایشان در ادامه می‏ افزاید علیرغم آنکه آزمایش ‏های مربوط به کمپرس موتور می‏ تواند بسیار راه گشا باشد اما بعد از انجام آزمایش رانندگی با اتومبیل می‏توان اطلاعات بیشتری از وضعیت موتور اتومبیل دست دوم به دست آورد. هر موتوری که دارای کمپرس پائین باشد باعث می‏گردد که بعضاً عملکرد خوبی نداشته و که در آزمایش رانندگی می‏توان به آن پی برد.

کمپرس پائین موتور می‏تواند نشانگر خرابی سوپاپ اگزوز، نشتی و خرابی واشر سرسیلندر و یا تعمیر اساسی موتور باشد.

آیا موتور روغن سوزی دارد؟

نگرانی بزرگ تر آقای «ترویتر» و چیزی که مشاهده آن آسان تر است این است که آیا موتور اتومبیل دست دومی که قصد خریداری آن را دارید مبتلا به روغن سوزی است؟ استفاده از روغن رقیق و فواصل طولانی تعویض روغن باعث تجمع کربن روی رینگ‏ های کنترل روغن در داخل سیلندر می‏شود. بسیاری از فروشندگان تصور نمی‏کنند که در زمان فروش اتومبیل ‏باید سطح روغن موتور را کنترل کنند. وی می‏گوید تعداد اتومبیل‏ هایی که برای بازرسی قبل از خرید به ما مراجعه می‏کنند و مشاهده می‏کنیم که سطح روغن آنها به میزان دور از انتظاری پائین است واقعاً بی شمار است.

در اتومبیل‏ هایی که دارای گیربکس غیر اتوماتیک هستند می‏بایست خریداران توجه ویژه‏ای به کلاچ و پدال آن کنند. سایش و خوردگی کلاچ هزینه هنگفتی برای تعمیر دارد و بنابر این باید به آن توجه ویژه‏ای مبذول کنید. آقای «ترویتر» می‏گوید همواره سمت چپ پدال کلاچ را برای پی بردن به میزان سایش کنترل می‏کند چون این موضوع نشانگر آن است که صاحب قبلی خودرو عادت داشته پای خود را روی کلاچ بگذارد یا خیر.

پوسیدگی و سایش داخل کابین

فضای داخل کابین اتومبیل نیز می‏تواند تا حدود زیادی بازگو کننده سن و سال آن باشد. استهلاک و فرسودگی رویه صندلی‏ها می‏تواند برملا کننده دستکاری در کیلومتر شمار باشد و لذا می‏بایست به کابین اتومبیل دست دومی که قصد خرید آن را دارید با دقت نگاه کنید. برای سایر نقاط بهتر است به کتاب راهنمای اتومبیل مراجعه شود.

در هنگام خرید بد نیست به دیسک‏ های ترمز و وجود احیاناً زنگ زدگی روی آنها نگاهی بیندازید. اتومبیل دست دومی که در نمایشگاه به معرض فروش گذاشته شده می‏تواند دارای دیسک‏ های ترمز زنگ زده باشد که معمولاً به آنها توجه نمی ‏شود اما چنین چیزی می ‏تواند ایجاد دردسر زیادی برای خریدار کند چون چنین اتومبیلی در هنگام ترمزگیری دچار لرزش شده و یا جیرجیر می‏کند و بعضاً ممکن است منجر به خرید دیسک ‏های ترمز جدید شوید که قیمت آنها ارزان نیست.

از دیگر نکاتی که می‏بایست به آن توجه کنید لنت‏ های ترمز بوده که بعضاً فروشندگان به‏ خصوص مسئولین نمایشگاه ‏های فروش اتومبیل تلاش می‏کنند با تعویض آنها نارسایی‏ های اتومبیل را به گونه‏ ای مخفی کنند. اگر لنت‏های ترمز و یا حتی دیسک‏های آن از جنس خوبی نباشد، نه تنها فرسودگی سریع را به همراه دارد بلکه باعث ایجاد صدای زیاد در هنگام توقف گیری می‏شود. آقای «ترویتر» می‏گوید که در بسیاری از موارد با چنین وضعیتی مواجه شده به طوری که خریداران جدید ظرف مدت کمتر از یک سال به دلیل صدای زیاد و آزار دهده مجبور به تعویض لنت‏ها و دیسک‏های ترمز اتومبیل دست دوم خریداری شده خود شده اند.

کنترل وضعیت تایرها

در زمان خرید یک اتومبیل دست دوم حتماً به وضعیت تایرهای آن توجه کنید چون تایرهایی که عمر آنها بیش از ۶ سال است می بایست حتماً تعویض شوند. توجه به تایرها باید با وسواس خاصی انجام گردد. به خصوص برای پی بردن به وجود شکاف‏ ها یا ترک‏هایی در دیواره آنها. توجه به میزان آج تایر به خصوص اگر تایرها از نوع با مقاومت چرخشی کم و یا تایرهای سرعتی باشند نشانگر چیزی نیست یعنی نازک بودن عاج دلیل فرسودگی آن در چنین تایرهایی نیست، بلکه باید به ناهمگونی فرسایش روی تایرها نگاه کرد چون در آن صورت تایر نیازمند تعویض است.

از دیگر نکاتی که باید در تایرها به جستجوی آنها پرداخت وجود پنچری‏ های قبلی است گرچه وجود آنها دلیلی برای تعویض تایر نیست ولی بعضی از پنچری‏ ها ممکن است تأثیر منفی بر طول عمر تایر بگذارد. یک میخ بزرگ ممکن است باعث تضعیف بخشی از تایر شود که منجر به پاره شدن سیم‏ های فولادی آن گردد.

عدم خروج دود از اگزوز ناشی از خوبی موتور است

هنگام خرید هر اتومبیل دست دومی حتماً به لوله اگزوز آن و اینکه آیاد دودی از آن خارج می‏شود یا خیر توجه کنید. هر نوع دودی که از اگزوز خارج شود می‏تواند معنی خاصی داشته باشد. دود آبی رنگ نشانگر روغن سوزی است که ناشی از خرابی موتور است. دود سیاه نشانگر وجود ایراد در سیستم سوخت رسانی است که باعث می‏گردد مقدار زیادی از سوخت بدون مشتعل شدن از اگزوز به صورت دود سیاه خارج شود. دود سفید نشانگر سوخته شدن محلول ضد یخ بوده که می‏تواند نشانگر خرابی واشر سرسینلدر باشد.