آیا داغ شدن بیش از حد رینگ و لاستیک خطرناک است؟
فهرست مطالب:
به گزارش مجله ماشین، رانندگی ایمن و بی‌دغدغه، آرزوی هر راننده‌ای است. اما گاهی علائم و نشانه‌هایی در خودرو بروز می‌کنند که بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند به قیمت از دست رفتن ایمنی سرنشینان و خسارات سنگین مالی تمام شود. یکی از این هشدارهای جدی که هرگز نباید نادیده گرفته شود، داغ شدن بیش از حد رینگ و لاستیک خودرو است. این پدیده که ممکن است با بوی سوختگی لنت یا لاستیک همراه باشد، زنگ خطری است که از وجود یک مشکل جدی در سیستم چرخ و ترمز خبر می‌دهد.
در این مقاله، به بررسی کامل خطرات، دلایل و راه‌حل‌های این مشکل می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا با نگاهی دقیق‌تر، اهمیت این موضوع را درک کرده و از بروز حوادث ناگوار پیشگیری کنیم.
چرا داغ شدن چرخ‌ها یک تهدید جدی است؟
شاید در نگاه اول، گرم شدن چرخ‌ها پس از رانندگی، به‌خصوص در مسافت‌های طولانی یا در فصل تابستان، امری طبیعی به نظر برسد. اصطکاک طبیعی بین لنت و دیسک ترمز و همچنین تماس لاستیک با سطح آسفالت، همواره مقداری گرما تولید می‌کند. اما مرز باریکی بین گرمای عادی و داغ شدن خطرناک وجود دارد.
اگر دمای رینگ و لاستیک به حدی بالا برود که نتوانید به آن دست بزنید یا بوی غیرعادی از آن به مشام برسد، شما با یک وضعیت اضطراری روبرو هستید. این گرمای بیش از حد می‌تواند منجر به ترکیدن ناگهانی لاستیک (Tire Blowout)، کاهش شدید کارایی و حتی از کار افتادن کامل سیستم ترمز (Brake Fade) و در موارد حادتر، آتش‌سوزی شود. این خطرات به ویژه در سرعت‌های بالا یا در جاده‌های پرپیچ‌وخم، می‌توانند فاجعه‌بار باشند.
بیشتربخوانید: مشاهده لکه آب رادیاتور زیر خودرو: آیا همیشه پای یک شلنگ پاره در میان است؟
دلایل رایج داغ شدن رینگ و لاستیک
عوامل متعددی می‌توانند باعث افزایش دمای غیرعادی در ناحیه چرخ‌های خودرو شوند. شناخت این دلایل، اولین قدم برای پیشگیری و رفع مشکل است.
۱. مشکلات سیستم ترمز: متهم ردیف اول در اکثر موارد، ریشه مشکل در سیستم ترمز نهفته است. اصطکاک مداوم، حتی پس از رها کردن پدال ترمز، حرارت عظیمی تولید می‌کند که مستقیماً به رینگ و سپس به لاستیک منتقل می‌شود. شایع‌ترین مشکلات ترمز عبارتند از:
- درگیر بودن کالیپر ترمز: کالیپر وظیفه دارد لنت‌ها را به دیسک فشار دهد. اگر پیستون کالیپر به دلیل کثیفی، زنگ‌زدگی یا خرابی، پس از ترمزگیری به حالت اولیه بازنگردد، لنت‌ها در تماس دائمی با دیسک باقی مانده و باعث تولید گرمای شدید می‌شوند.
- تمام شدن لنت ترمز: استفاده از لنت ترمز فرسوده باعث تماس فلز با فلز (پایه لنت با دیسک) شده که این امر اصطکاک و حرارت را به شدت افزایش می‌دهد.
- تاب داشتن دیسک ترمز: دیسک ترمز تاب‌دار در هر دور چرخش با لنت‌ها برخورد کرده و اصطکاک ناخواسته‌ای ایجاد می‌کند.
- استفاده بیش از حد از ترمز: ترمزهای شدید و مکرر، به‌ویژه در سراشیبی‌های طولانی، فرصت خنک شدن را از سیستم ترمز گرفته و دما را به شکل خطرناکی بالا می‌برد.
۲. خرابی بلبرینگ چرخ بلبرینگ چرخ وظیفه دارد تا چرخش روان چرخ حول محور خود را با کمترین اصطکاک ممکن، تسهیل کند. خرابی، شکستگی یا از بین رفتن گریس داخل بلبرینگ، باعث ایجاد اصطکاک شدید بین قطعات داخلی آن شده و حرارت زیادی تولید می‌کند که مستقیماً به مجموعه رینگ و لاستیک منتقل می‌شود. صدای غیرعادی شبیه به “هوهو” یا “خرخر” از چرخ‌ها هنگام حرکت، یکی از نشانه‌های اصلی خرابی بلبرینگ است.
۳. تنظیم نبودن فشار باد لاستیک کم بودن باد لاستیک یکی از دلایل پنهان اما بسیار مهم در داغ شدن تایرهاست. وقتی لاستیک کم‌باد باشد، سطح تماس آن با جاده افزایش یافته و دیواره‌های جانبی آن بیش از حد خم و راست می‌شوند. این تغییر شکل مداوم، اصطکاک داخلی در ساختار لاستیک را به شدت افزایش داده و منجر به تولید گرما می‌شود. این حرارت می‌تواند به ساختار لاستیک آسیب زده و خطر ترکیدگی را چند برابر کند.
۴. سایر عوامل تاثیرگذار
- اضافه بار و حمل بار سنگین: وارد کردن وزن بیش از حد مجاز به خودرو، فشار مضاعفی بر روی لاستیک‌ها و سیستم ترمز وارد کرده و دمای آن‌ها را بالا می‌برد.
- رانندگی با سرعت بالا: حرکت با سرعت‌های بالا برای مدت طولانی، به‌خصوص در هوای گرم، دمای لاستیک‌ها را به دلیل اصطکاک بیشتر با سطح جاده و هوا، افزایش می‌دهد.
- بالانس نبودن چرخ‌ها یا مشکلات جلوبندی: عدم توازن در چرخ‌ها یا وجود مشکل در سیستم تعلیق و جلوبندی می‌تواند باعث ایجاد ارتعاش و اصطکاک نامتعارف و در نتیجه افزایش دما شود.
راه‌حل‌ها و اقدامات پیشگیرانه
خوشبختانه با رعایت چند نکته ساده و انجام سرویس‌های دوره‌ای منظم، می‌توان از بروز این مشکل خطرناک جلوگیری کرد.
- بازدید و سرویس منظم سیستم ترمز: حیاتی‌ترین اقدام، بررسی دوره‌ای سیستم ترمز توسط یک مکانیک معتمد است. سلامت کالیپرها، ضخامت لنت‌ها و وضعیت دیسک‌های ترمز باید به طور منظم (حداقل سالی یک‌بار) کنترل شود.
- تنظیم دقیق باد لاستیک‌ها: همیشه فشار باد لاستیک‌های خود را (در حالت سرد) مطابق با اعداد توصیه شده توسط شرکت سازنده خودرو که معمولاً روی ستون درب سمت راننده یا داخل دفترچه راهنمای خودرو درج شده است، تنظیم کنید.
- توجه به علائم هشداردهنده: به هرگونه صدای غیرعادی (مانند جیغ، سایش یا خرخر) از چرخ‌ها و یا کشیده شدن خودرو به یک سمت هنگام ترمزگیری، حساس باشید و در اسرع وقت به تعمیرگاه مراجعه کنید.
- رانندگی هوشمندانه: در سراشیبی‌ها با استفاده از دنده سنگین (ترمز موتوری)، فشار روی سیستم ترمز را کاهش دهید. از ترمزهای ناگهانی و شدید بپرهیزید و با سرعت مطمئنه رانندگی کنید.
- بررسی بلبرینگ‌ها: در صورت شنیدن هرگونه صدای غیرعادی از چرخ‌ها، برای بررسی وضعیت بلبرینگ‌ها به مکانیک مراجعه کنید.
نکات مهم در مواجهه با چرخ داغ شده
اگر حین رانندگی یا پس از توقف متوجه داغی بیش از حد یکی از چرخ‌ها شدید، اقدامات زیر را انجام دهید:
- فوراً در یک محل امن توقف کنید.
- با احتیاط فراوان از خودرو پیاده شوید. به هیچ وجه به رینگ یا لاستیک داغ دست نزنید.
- هرگز روی چرخ یا لاستیک داغ آب نریزید. این کار باعث ایجاد شوک حرارتی شده و می‌تواند منجر به ترک خوردن دیسک ترمز یا آسیب دیدن رینگ شود.
- اجازه دهید چرخ به طور طبیعی و با گذشت زمان خنک شود.
- پس از خنک شدن، در صورت امکان و با احتیاط، مشکل را به صورت چشمی بررسی کنید اما بهترین و ایمن‌ترین کار، تماس با امداد خودرو یا مراجعه به نزدیک‌ترین تعمیرگاه است.
ایمنی در گرو توجه به جزئیات است
داغ شدن بیش از حد رینگ و لاستیک یک نقص فنی ساده نیست، بلکه یک هشدار ایمنی بسیار جدی است که می‌تواند مقدمه یک حادثه تلخ باشد. سیستم چرخ، ترمز و تعلیق خودرو مجموعه‌ای به هم پیوسته هستند که عملکرد صحیح آن‌ها مستقیماً با جان سرنشینان در ارتباط است.
با انجام سرویس‌های دوره‌ای منظم، تنظیم نگه داشتن باد لاستیک‌ها، توجه به صداها و علائم غیرعادی و اصلاح عادات رانندگی، می‌توانید ریسک بروز این مشکل را به حداقل برسانید. به یاد داشته باشید که هزینه پیشگیری و نگهداری صحیح خودرو، همواره بسیار کمتر از هزینه‌های جانی و مالی ناشی از یک حادثه است. هوشیار باشید و با چک کردن منظم وضعیت چرخ‌ها، سفری ایمن و آرام را برای خود و دیگران تضمین کنید.
نویسنده: محمدجواد شبیری
