بازار سیاه حواله خودروی جانبازان
فهرست مطالب:
به گزارش مجله ماشین، در شرایطی که تب و تاب خرید خودروهای وارداتی در کشور بالاست و عرضه این محصولات به کندی صورت می‌گیرد، بازار غیرقانونی خرید و فروش حواله‌های خودروی جانبازان رونقی چشمگیر یافته است. این حواله‌ها، که به جانبازان محترم اختصاص دارد، با قیمت‌های نجومی و سودهای کلان در دست دلالان دست به دست می‌شود، تا جایی که یک حواله ۹ میلیارد تومانی می‌تواند با قیمتی نزدیک به ۱۷ میلیارد تومان به دست مصرف‌کننده نهایی برسد.
بازاری پنهان، اما به راحتی قابل دسترس
برای ورود به این بازار سیاه، کافی است جستجویی ساده در فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های خرید و فروش داشته باشید. آگهی‌های متعددی با عناوینی مانند «فروش حواله جانبازی با بالاترین قیمت» یا «خرید حواله از جانبازان محترم» به وفور دیده می‌شود. این واسطه‌ها با وعده‌هایی نظیر تسویه فوری، معامله بدون واسطه و قیمت‌گذاری منصفانه، به جذب خریداران و فروشندگان می‌پردازند. حتی در برخی آگهی‌ها، نوع خودرو نیز از مرسدس بنزهای لوکس و تویوتا گرفته تا مدل‌های رنو و خودروهای کره‌ای به صراحت ذکر شده است.
تماس با یکی از این فروشندگان، که یک جانباز ۷۰ درصد نابینا بود، جزئیات بیشتری از این معاملات را آشکار می‌کند. این جانباز قیمت حواله خود برای یک مرسدس بنز را ۵.۲ میلیارد تومان اعلام کرد و توضیح داد که قیمت نهایی خودرو با احتساب هزینه‌های گمرک و مالیات، حدود ۹ میلیارد تومان خواهد بود. او همچنین از مزایای حواله خود، مانند نرخ ارز دولتی (یورو به قیمت ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان ارزان‌تر از بازار آزاد) و معافیت‌های مالیاتی، صحبت کرد. این جانباز برای نقد کردن حواله خود، در نهایت آن را به قیمتی بسیار پایین‌تر از ارزش واقعی به دلال‌ها می‌فروشد تا سرمایه لازم برای خرید خودرو را به دست آورد.
قانون چه می‌گوید و چه اتفاقی می‌افتد؟
بر اساس «قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران»، دولت موظف است سالانه امکانات لازم برای تهیه خودروی مناسب جانبازان ۵۰ درصد و بالاتر را فراهم کند. همچنین، وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) مکلف است با معرفی بنیاد شهید، مجوز واردات یک دستگاه خودرو را به این عزیزان اعطا کند. در اردیبهشت‌ماه امسال، معاون اول رئیس‌جمهور آیین‌نامه واردات خودروی جانبازان را ابلاغ کرد که سقف ارزش خودرو برای جانبازان مختلف را بین ۲۵ هزار تا ۳۵ هزار یورو تعیین می‌کند.
با این حال، بر اساس آخرین آمار وزارت صمت، از شهریورماه سال گذشته تاکنون تنها ۱۳ هزار خودرو ثبت سفارش شده است و از تعداد دقیق خودروهای ترخیص و تحویل‌شده به جانبازان، اطلاعات دقیقی در دست نیست. سعید اوحدی، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران، در اردیبهشت‌ماه امسال اعلام کرد که تاکنون برای ۱۴ هزار جانباز پرونده تشکیل شده و ثبت سفارش ۹ هزار نفر قطعی شده است. وی همچنین از وجود هشت هزار خودرو در گمرکات خبر داد که در انتظار ترخیص هستند.
چرا حواله‌ها به دست دلالان می‌افتد؟
مشکل اصلی، نبود سرمایه کافی برای واردات خودرو توسط جانبازان است. همان‌طور که مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، نیز تأکید می‌کند، ارزش یک خودروی وارداتی دست‌کم ۲ میلیارد تومان است، مبلغی که بسیاری از جانبازان توان تأمین آن را ندارند. این ضعف مالی، دست واسطه‌ها و سودجویان را برای خرید حواله‌ها با قیمت‌های پایین باز می‌گذارد.
دادفر پیشنهاد می‌دهد که بنیاد شهید باید با همکاری شرکت‌های واردکننده و یک بانک عامل، فرآیند تأمین مالی را برای جانبازان تسهیل کند. او همچنین به مشکلات دیگر این فرآیند، از جمله کند بودن تخصیص ارز توسط بانک مرکزی و درصد بالای حق‌العمل‌کاری شرکت‌های واردکننده (که از ۱۵ درصد به ۱۰ درصد کاهش یافته) اشاره کرد.
این گزارش تحلیلی، نشان می‌دهد که اگرچه قانون‌گذار قصد داشته امتیاز ویژه‌ای برای جانبازان فراهم کند، اما ضعف‌های اجرایی و مالی در این فرآیند، باعث شده تا این فرصت به یک منبع سود برای دلالان تبدیل شود و هدف اصلی قانون‌گذار برای بهره‌مندی جامعه ایثارگر از خودروی مناسب، محقق نشود.
