اختلاف قیمت کارخانه و بازارخودرو: میراث آزادسازی قیمت در پایان شش ماهه نخست سال

نویسنده: مرتضی قانع/ نیمه نخست سال ۱۴۰۴ با یک تحول بنیادین در صنعت خودروی ایران همراه بود، خروج شورای رقابت از فرآیند قیمت ‏گذاری پس از سال‏‌ها. این تصمیم که اختیار تعیین قیمت را مستقیماً به خودروسازان واگذار کرد، بازاری را هدف قرار داد که پیش از آن به دلیل رکود شدید، برای یک دوره سه‏ ماهه (خرداد تا مرداد) شاهد ثبات نسبی و کاهش اختلاف قیمت میان کارخانه و بازار بود.

با این حال، این آرامش شکننده دیری نپایید. خودروسازان که افزایش قیمت‏‌های ابتدای سال را کافی نمی‌‏دانستند، با استفاده از اختیار جدید خود، موج جدیدی از افزایش قیمت‏‌های رسمی را کلید زدند. این اقدام، آرامش نسبی بازار را بر هم زد و فصل جدیدی از تلاطم را رقم زد. اکنون با پایان تابستان، این گزارش به تحلیل پیامدهای این تغییر بزرگ و بررسی شکاف قیمتی ایجاد شده میان نرخ کارخانه و بازار آزاد می‏پردازد.

اختلاف قیمت محصولات ایران خودرو و  بازار

به گزارش مجله ماشین، مطابق آن‏چه در جدول بالا مشاهده می‌‏کنیم، کراس‏‌اوور ملی ایران‏‌خودرو یعنی ری‏را بیشترین میزان اختلاف قیمت را در بازار و کارخانه تجربه می‏‌کند. دلیل این موضوع، عدم عرضه این خودرو برای زمانی طولانی است. انتظار داریم تا زمانی که این مطلب را در مجله ماشین می‏‌خوانید، قیمت نهایی ری‏را به بیش از ۵/۱ میلیارد تومان افزایش یافته باشد.

فروش محصولات ایران‏‌خودرو به دلیل حکم سازمان تعزیرات پیرامون گران ‏فروشی این شرکت، مدتی است که به تعویق افتاده است. به تعویق افتادن فروش محصولات ایران‏‌خودرو باعث شده است تا قیمت محصولات این شرکت به مرور در بازار آزاد افزایش یابد. به عنوان مثال سورن پلاس XU7P که همواره اختلاف قیمت اندکی را بین بازار و کارخانه تجربه می‏‌کرد، به آرامی در حال گران‏تر شدن است. تا زمانی که فروش محصولات ایران‏خودرو بار دیگر آغاز نشود، فرآیند افزایش قیمت‏‌ها ادامه خواهد یافت.

اختلاف قیمت محصولات سایپا و بازار آزاد

سایپا برخلاف ایران‏‌خودرو، با محدودیت در فروش محصولاتش روبرو نیست و اکنون اختیار قیمت ‏گذاری آزاد را نیز در اختیار دارد. با این حال، فرآیند کند تولید خودرو در این شرکت باعث شده است تا اختلاف قیمت برخی محصولات آن در بازار و کارخانه چشم‏گیر باشند. سایپا عملکرد خوبی در تولید و عرضه شاهین ندارد و همین مساله باعث شده است تا تیپ‏‌های مختلف شاهین، اختلاف قیمت قابل توجهی را در بازار و کارخانه تجربه کنند. این مساله در مورد هاچ‏بک جدید اطلس نیز رخ داده است.

اگر خودروهای وارداتی را در لیست بالا نادیده بگیریم، شاهین پلاس اتوماتیک بیشترین اختلاف قیمت را در بازار و کارخانه دارد. کمترین اختلاف قیمت را نیز زامیاد کارون تجربه می‌کند، نسخه دوکابین پادرا پلاس که گویا در جلب نظر مشتریان چندان موفق عمل نکرده است.

اختلاف قیمت محصولات مدیران خودرو و بازار آزاد

مدیران‌‏خودرو در میانه شهریور ۱۴۰۴، قیمت محصولات خود را به شکلی چشمگیر افزایش داد. بنابراین ممکن است در زمانی که شما این مطلب را می‏خوانید، اختلاف قیمت محصولات مدیران‏‌خودرو در بازار و کارخانه تغییراتی داشته باشد. قیمت ام‏‌وی‏‌ام X33 کراس اتوماتیک هنوز از سوی این شرکت اعلام نشده است و به همین دلیل شاهد اختلاف قیمت منفی در جدول هستیم. با چشم‏ پوشی از نرخ این خودرو، می‏‌توان گفت که ام‌‏وی‏‌ام X22 پرو دنده‌‏ای کمترین اختلاف قیمت را در بازار و کارخانه تجربه می‏‌کند.

در سوی دیگر کراس‏‌اوور بزرگ و لوکس اکستریم VX، بیشترین اختلاف قیمت را دارد. با وجود افزایش قیمت چشمگیر ۶۰۰ میلیون تومانی این محصول توسط مدیران‏‌خودرو، همچنان نرخ رسمی این خودرو بیش از ۸۳۰ میلیون تومان اختلاف را با نرخ بازار آزاد نشان می‌‏دهد. فروش محصولات مدیران‏‌خودرو در نیمه اول ۱۴۰۴ چندان پرتعداد انجام نشد و همین مساله باعث اختلاف قیمت این محصولات در بازار و کارخانه شده است.

اختلاف قیمت محصولات کرمان موتور و بازار آزاد

کرمان‏‌موتور نیز همانند مدیران‏‌خودرو، در شهریور ۱۴۰۴ قیمت محصولات خود را افزایش داد. نرخ‌‏های بازار آزاد هنوز به تعادل نرسیده‌‏اند، بنابراین ممکن است در پاییز امسال نرخ‏‌های متفاوتی را در بازار آزاد شاهد باشیم. با این وجود، ادامه‌‏دار بودن فروش‏‌های اقساطی کرمان‏‌موتور در نیمه نخست سال ۱۴۰۴، باعث شده است تا اختلاف قیمت محصولات کرمان‌‏موتور کمتر از محصولات مدیران‏‌خودرو باشد.

به جز خودروی KMC A5 که اقبال چندانی در بازار ندارد و محصولات برقی کرمان‏‌موتور، سایر خودروها اختلاف قیمت مثبت را تجربه می‌‏‏کنند. کمترین اختلاف قیمت مثبت متعلق به جک j4 است که تنها ۲۷ میلیون تومان گران‏تر از کارخانه در بازار آزاد به فروش می‌‏رسد. در سوی دیگر پیکاپ KMC T9 با اختلاف قیمت ۴۶۵ میلیون تومانی، رکورددار جدول بالا محسوب می‏‌شود.

اختلاف قیمت محصولات گروه بهمن و بازار آزاد

گروه بهمن در مقایسه با دو خودروساز خصوصی دیگر، سبد متنوع‏‌تری از محصولات را ارائه می‏‌دهد. محصولات این شرکت شامل خودروهای مونتاژی، وارداتی، الکتریکی و تجاری هستند. خودرو جدید و وارداتی آواتار ۱۱ با اختلاف قیمت تقریبی ۳ میلیارد تومان، بیشترین اختلاف را در بازار و کارخانه تجربه می‏کند. با این حال در بخش مونتاژی‌‏ها، عنوان بیشترین اختلاف قیمت به فیدلیتی پرستیژ ۷ نفره می‏رسد. اختلاف قیمت این خودرو در بازار و کارخانه به محدوده یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان نزدیک می‏شود که رقمی قابل توجه است. خودروهای کاپرا U و ون اینرودز اختلاف قیمت منفی را تجربه می‏کنند. کمترین رقم اختلاف قیمت مثبت نیز به ریسپکت ۲ با حدود ۷۲ میلیون تومان اختصاص دارد.