لاستیک خودرو چگونه بر مصرف سوخت شما تأثیر می‌گذارد؟
فهرست مطالب:
به گزارش مجله ماشین، لاستیک‌ها نه تنها برای راحتی سواری و حفظ ساختار کلی خودرو حیاتی هستند، بلکه نقشی کلیدی در مواردی چون ترمزگیری کارآمد، شتاب‌گیری مناسب و پایداری خودرو در شرایط متغیر آب و هوایی دارند. با این حال، یکی از مهم‌ترین تأثیرات لاستیک که مستقیماً بر جیب رانندگان اثر می‌گذارد، ارتباط آن با مصرف سوخت است.
مقاومت غلتشی: عامل اصلی تعیین‌کننده
مهم‌ترین عامل در رابطه با مصرف سوخت، مقاومت غلتشی (Rolling Resistance) است. این اصطلاح به مقدار انرژی لازم برای حفظ حرکت لاستیک روی سطح جاده اشاره دارد. هر چه مقاومت غلتشی کمتر باشد، انرژی کمتری از موتور برای حرکت هدر می‌رود.
انتخاب لاستیک‌هایی با مقاومت غلتشی پایین (LRR) می‌تواند تا ۹ درصد مصرف سوخت خودرو را بهبود بخشد و انتشار گازهای آلاینده را کاهش دهد. اگرچه ۹ درصد در نگاه اول عدد بزرگی به نظر نمی‌رسد، اما این صرفه‌جویی در طول عمر مفید لاستیک‌ها، به مبلغ قابل توجهی تبدیل خواهد شد.
عمق آج و تأثیر آن بر مقاومت غلتشی
یکی دیگر از عوامل مهم، عمق آج (Tread Depth) است. در کمال تعجب، لاستیک‌هایی که آج آن‌ها ساییده شده (لاستیک‌های فرسوده)، مقاومت غلتشی کمتری نسبت به لاستیک‌های کاملاً نو دارند؛ به‌طوری‌که لاستیک‌های نو به‌طور متوسط ۲۰ درصد مقاومت غلتشی بیشتری ایجاد می‌کنند. به همین دلیل است که برخی رانندگان در ابتدا پس از نصب لاستیک‌های کاملاً جدید، متوجه کاهش جزئی در بهره‌وری سوخت می‌شوند.
با این حال، هرگز نباید ایمنی را فدای مصرف سوخت کرد:
- خطر لاستیک فرسوده: لاستیک‌های بیش از حد ساییده شده (کچل) چسبندگی بسیار پایینی دارند. این موضوع می‌تواند باعث بکسوات کردن لاستیک به جای چرخش روان شود و در نتیجه، موتور مجبور به سوزاندن سوخت بیشتری برای حفظ حرکت خواهد شد.
- استاندارد ایمنی: قانون عمومی این است که اگر عمق آج لاستیک به کمتر از ۱.۶ میلی‌متر رسید یا نشانگرهای سایش (Wear Indicators) با عمق آج هم‌سطح شدند، حتماً لاستیک‌ها تعویض شوند تا ایمنی و عملکرد مناسب در جاده‌های خشک و مرطوب حفظ شود.
دلیل علمی افزایش مصرف سوخت: پدیده هیسترزیس
زمانی که خودرو حرکت می‌کند، لاستیک‌ها دچار پدیده‌ای به نام هیسترزیس (Hysteresis) می‌شوند. هیسترزیس به گرمای اضافی اشاره دارد که در نتیجه تغییر شکل آج لاستیک هنگام غلتیدن روی جاده ایجاد می‌شود. این گرمای اضافی، در واقع نوعی اتلاف انرژی است و موتور خودرو برای جبران این اتلاف، ناچار به سوزاندن سوخت بیشتری می‌شود.
علاوه بر هیسترزیس، عواملی چون طراحی آج، ابعاد و عرض لاستیک، اصطکاک با زمین و مواد سازنده نیز همگی بر میزان مقاومت غلتشی تأثیر می‌گذارند.
راهکار سازندگان: لاستیک‌های LRR
به همین دلیل، تولیدکنندگان تایر تلاش می‌کنند تا با نوآوری در ترکیبات لاستیکی، بهینه‌سازی وزن، شکل تایر و الگوهای آج کامپیوتری، مقاومت غلتشی را کاهش دهند.
- لاستیک‌های چهارفصل و تورینگ (Touring): این نوع لاستیک‌ها معمولاً مصرف سوخت بهتری نسبت به تایرهای اسپرت و تابستانی دارند، چرا که تمرکز آن‌ها بر راحتی و راندمان است تا چسبندگی و هندلینگ بالا.
- لاستیک‌های زمستانی و آفرود: تایرهای زمستانی به دلیل نرمی بیشتر و الگوهای تهاجمی‌تر آج، مقاومت غلتشی بالاتری نسبت به تایرهای چهارفصل دارند. این موضوع در مورد تایرهای حجیم آفرودی نیز صادق است.
نکات کلیدی برای کاهش مقاومت غلتشی و مصرف سوخت
متأسفانه، برخلاف اروپا، لاستیک‌های موجود در ایران و آمریکا فاقد برچسب‌گذاری و درجه‌بندی رسمی برای مقاومت غلتشی هستند (مانند درجه A تا E در برچسب‌های اروپایی که A بهترین راندمان سوخت است).
با این حال، برای به حداکثر رساندن صرفه‌جویی در سوخت، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- فشار باد مناسب: همواره فشار باد لاستیک‌ها را طبق توصیه‌های سازنده خودرو حفظ کنید. حفظ فشار صحیح، به تنهایی می‌تواند مصرف سوخت شما را تا ۵ درصد بهبود بخشد.
- تنظیم باد و بالانس: خدمات تنظیم فرمان (Wheel Alignment) را به موقع انجام دهید تا از سایش ناهماهنگ آج و افزایش مقاومت غلتشی جلوگیری شود.
- چرخش دوره‌ای (Rotation): لاستیک‌ها را طبق برنامه زمان‌بندی (معمولاً هر ۸,۰۰۰ تا ۱۲,۰۰۰ کیلومتر) جابه‌جا کنید تا سایش یکنواخت شده و حداکثر طول عمر و راندمان از مجموعه لاستیک‌ها حاصل شود.
