علت مصرف ناگهانی و بیش از حد روغن موتور چیست؟

به گزارش مجله ماشین، اگرچه ممکن است باورکردنی نباشد، اما تمام موتورهای احتراق داخلی (بنزینی یا دیزلی)، به‌طور طبیعی مقداری روغن در طول فرآیند احتراق مصرف می‌کنند. مشکل واقعی زمانی آغاز می‌شود که این مصرف از حد مجاز تعیین شده توسط سازنده فراتر رود. اگرچه استاندارد دولتی خاصی برای مصرف روغن وجود ندارد، اما اگر مجبور شوید به دفعات زیاد سطح روغن را تنظیم کنید، احتمالاً موتور خودروی شما دچار مشکلی جدی شده است.

چه زمانی مصرف روغن غیرعادی است؟ اگر متوجه شدید که برای طی کردن هر ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلومتر (حدود ۱۰۰۰ مایل) باید یک لیتر روغن به موتور اضافه کنید یا به طور ناگهانی سطح روغن در گیج (دیپ استیک) به شدت کاهش یافته، زمان مراجعه به تعمیرکار فرا رسیده است. در حالی که سازندگان روغن ادعا می‌کنند مصرف استاندارد بین ۰.۱ تا ۰.۳ لیتر به ازای هر ۱۰۰ لیتر سوخت است، کاهش ناگهانی و زیاد سطح روغن نشان‌دهنده یک ایراد است.

دلایل اصلی کاهش ناگهانی سطح روغن موتور

دلایل مصرف بیش از حد روغن به دو دسته کلی نشتی خارجی و سوختن داخلی تقسیم می‌شوند:

۱. نشتی خارجی

• فرسودگی کاسه‌نمدها و واشرها: شایع‌ترین علت، نشتی روغن از آب‌بندها (Seals) و واشرهای فرسوده موتور است. این قطعات با گذشت زمان خشک و شکننده شده و باعث خروج روغن می‌شوند. اگر متوجه لکه روغن زیر خودرو شدید، باید بلافاصله برای تعویض واشرها اقدام کنید تا از آسیب جدی جلوگیری شود.

۲. سوختن روغن در محفظه احتراق

اگر هیچ نشتی خارجی مشاهده نمی‌شود، مشکل در قطعات داخلی موتور است که هزینه تعمیر بالاتری دارد:

• فرسودگی رینگ پیستون: رینگ‌های پیستون وظیفه پاک‌سازی روغن از دیواره سیلندر را دارند. اگر این رینگ‌ها فرسوده یا آسیب دیده باشند، روغن به داخل محفظه احتراق راه پیدا کرده و می‌سوزد.
• خرابی گاید و کاسه‌نمد سوپاپ: این قطعات وظیفه جلوگیری از نفوذ روغن از سرسیلندر به داخل محفظه احتراق را دارند. فرسودگی آن‌ها باعث می‌شود روغن از اطراف ساق سوپاپ نشت کرده و در حین احتراق بسوزد.
• خرابی واشر سرسیلندر: سوختن واشر سرسیلندر می‌تواند مسیر ورود روغن به داخل سیلندر را باز کند.
• مسدود شدن یا نقص سوپاپ PCV: سوپاپ PCV (تهویه مثبت کارتر) وظیفه تخلیه گازهای جمع‌شده در داخل موتور را دارد. گرفتگی یا خرابی این سوپاپ می‌تواند باعث افزایش فشار داخلی موتور شده و روغن را از طریق مسیرهای مختلف یا سیلندرها به بیرون براند یا بسوزاند. بررسی و تعویض سوپاپ PCV معمولاً یک راهکار ارزان‌قیمت قبل از هرگونه تعمیر اساسی است.

پیامدهای مصرف بیش از حد روغن موتور

علاوه بر هزینه تأمین دائم روغن، سوختن بیش از حد روغن موتور باعث مشکلات دیگری می‌شود:

آسیب فاجعه‌بار به موتور: رانندگی با سطح روغن پایین بسیار خطرناک است. در صورت روشن شدن چراغ هشدار روغن، باید فوراً خودرو را متوقف و موتور را خاموش کنید. کمبود روغن باعث سایش زودرس قطعات متحرک شده و در صورت خشک شدن کارتل، منجر به قفل شدن (Lock) و خرابی کامل موتور می‌شود.

ایجاد رسوبات کربنی: سوختن روغن همراه با مخلوط سوخت و هوا، باعث تولید دوده و رسوبات کربنی شده که عملکرد قطعات متحرک را مختل و توان موتور را خفه می‌کند.

تشکیل لجن (Sludge): موتورهایی که روغن می‌سوزانند مستعد تشکیل لجن هستند؛ ماده‌ای غلیظ و چسبناک که در صورت شدید بودن، نیاز به تعمیر اساسی و پرهزینه موتور دارد.

آسیب به کاتالیزور: افزایش رسوبات کربنی باعث افزایش آلایندگی و در نهایت گرفتگی زودهنگام مبدل کاتالیزوری (کاتالیزور) می‌شود که تعویض آن گران است.

اگر مصرف روغن با علائمی چون خروج دود آبی یا سیاه از اگزوز، شتاب‌گیری ضعیف و لرزش در دور آرام (Idling) همراه باشد، احتمالاً ایراد از کاسه‌نمدهای فرسوده سوپاپ است.

انتخاب روغن نامناسب

استفاده از نوع و گرید (ویسکوزیته) روغن نامناسب برای موتور، یکی دیگر از دلایل مهم مصرف غیرعادی روغن است:

• روغن با ویسکوزیته پایین: استفاده از روغن با گرانروی (ویسکوزیته) کمتر از حد توصیه شده، به ویژه در دماهای بالا، می‌تواند باعث تبخیر سریع روغن و کاهش سطح آن شود. همچنین این روغن ممکن است نتواند روانکاری کافی را برای قطعات داخلی فراهم کند.
• روغن با ویسکوزیته بالا: استفاده از روغن با گرانروی زیاد، باعث می‌شود موتور برای گردش آن سخت‌تر کار کند، در استارت سرد سایش بیشتری ایجاد شود و دمای موتور افزایش یابد که این خود به فرسودگی و مصرف روغن دامن می‌زند.

توصیه نهایی: جدا از برخی مدل‌های خودرو (مانند آئودی Q5، ب‌ام‌و M5 ) که شهرت بدی در مصرف روغن دارند، بهترین دفاع شما در برابر مصرف بیش از حد روغن، رعایت دقیق فواصل زمانی تعویض روغن و اصرار بر استفاده از روغن موتور با گرید توصیه‌شده توسط سازنده است.