تاریخچه گیربکس اتوماتیک / ۵۰ سال با گیربکس اتوماتیک
مجله ماشین – نوشته : مهندس کیوان بنی هاشمی / امروزه با سوار شدن به ب ام و 2000C مدل ۱۹۶۷اثری از فرمان هیدرولیک و یا سامانه تهویه مطبوع نیست، اما یک بخش از آن هنوز به بهترین نحو کار میکند و آن گیربکس اتوماتیک ۳ سرعته آن است که باید آن را اولین گیربکس چند سرعته برای خودرو دانست و دقیقاً ۵۰ سال پیش عرضه شد.
شرکت ZF در آن سالها، در جستجوی یک شریک معتبر برآمد تا بالاخره در سال ۱۹۷۰ موفق به انجام معامله ای با شرکت بورگ وارنر که یکی از بزرگترین سازندگان گیربکس اتوماتیک در آمریکا بود شد.
اما شرکت آمریکایی بعد از گذشت فقط ۲ سال از این مشارکت کنار کشید.
امروزه ساخت گیربکس های اتوماتیک نه تنها بیشترین درآمد را برای ZF دارد بلکه یکی از محبوبترین تولیدات آن است. برای اطلاع بد نیست بدانید که مجموع تولید گیربکس 3HP در سال ۱۹۷۵ فقط ۴۳ هزار دستگاه بود که امروزه کارخانه ساربروکن متعلق به ZF میتواند طی مدت کمتر از یک هفته، این تعداد را تولید کند.
در حال حاضر همه روزه حدود ۱۰ هزار گیربکس کامل 8HP از خط تولید خارج میشود که به معنای تولید سالیانه بیش از ۵/۲ میلیون گیربکس است.
موفقیت درازمدت ZF را باید مدیون نوآوری هایی دانست که از سال ۱۹۶۵ به این طرف همواره ادامه داشته است.
از نظر مفهومی گیربکس های مدرن هنوز قابل مقایسه با انواع اولیه هستند و به همین دلیل نحوه نامگذاری آنها ثابت مانده و از 3HP اولیه به 9HP که نشانگر گیربکس ۹ سرعته بوده ادامه پیدا کرده است.
نیروی موتور از طریق یک مبدل گشتاور هیدرودینامیکی که با علامت H مشخص شده، به گیربکس انتقال پیدا می کند. در درون گیربکس چرخ دنده های مورد نظر که از نوع سیاره ای هستند، با علامت P مشخص شده‌اند. اما کاری که شرکت ZF انجام داده این بوده که با ارائه هر نسل جدید از گیربکس اتوماتیک، آن را کم مصرفتر، با واکنش سریعتر در تعویض دنده ها، انعطاف پذیری بیشتر در خصوص قابلیتها و کاراییها و بالاخره منحصربهفرد در زمینه نحوه تعویض دنده ها کرده است.
شروع کار با یک مبدل گشتاور که در گیربکس 4HP با کلاچ قفل میشده بوده است و از آن به بعد ZF به گونه ای پیوسته زمان انتقال نیروی موتور به گیربکس را با استفاده از سیستمهای هیدرولیک کم مصرف پائین آورده است.
در گیربکس 4HP برای نخستین بار از تجهیزات الکترونیکی استفاده شد .اولینباری که گیربکس 4HP مورد استفاده قرار گرفت، در خودروی آئودی A8 بود. نرمافزار مورد استفاده در آن، نقاط و زمانهای تعویض دنده ها را با دقت بیشتر و بالاتری تعریف میکرد و بدین ترتیب کیفیت تعویض دنده بهتر شده بود.
افزایش کیفیت گیربکس های اتوماتیک ZF زمانی که شبکه سازی داخلی برای آن در نظر گرفته شد صورت پذیرفت، به طوریکه در گیربکس 5HP که اولین مصرفکننده آن پورشه باکستر بود، تعویض دنده ها مناسب با نحوه رانندگی بود و پس از آن بود که گیربکس های مدرن خود را با نحوه رانندگی راننده هماهنگ می کردند.
برنامه تعویض دنده ها و همینطور قطعات معین و مشخص، از یک مشتری به مشتری دیگر تغییر پیدا می کرد، بنابراین امروزه یک گیربکس ۸ سرعته اتوماتیک، با دیگری اندکی تفاوت دارد که بستگی به خودروسازی دارد که آن را سفارش داده و در مدل های تولیدی خود مورد استفاده قرار می دهد و یا اینکه چه موتوری باید آن را مورد استفاده قرار داده و بالاخره اینکه نوع خودروی سدان یا اسیووی دو دیفرانسیل یا اسپرت و یا هیبریدی است.
شرکت ZF از گیربکسهای 8HP دست به طراحی این تطبیق پذیری زد و به همین دلیل است که میتواند روزانه حدود ۱۰ هزار گیربکس از ۴۰۰ نوع مختلف تولید کند.
۵۰ سال قبل، آمریکای شمالی در تولید گیربکس اتوماتیک برای خودروها پیشرو بود و ZF یک تازهوارد بود. امروزه ZF از نظر فنی، تبدیل به یک مبنا و محک شده است. امروزه گیربکس 9HP برای خودروهایی که موتور آنها به صورت عمود بر طول اتومبیل است، در نظر گرفته شده و بیشترین رشد را در جهان خودرو داشته است.
