نسل اول تویوتا سلیکا در مقابل تویوتا GT86 / داستان تکامل سامورایی

مجله ماشین – نوشته و عکس: نیما مجتهد زاده / خودروسازان ژاپنی امروزه در تمامی بخش‌‏های بازار، حضور پررنگ و غیرقابل انکاری دارند و تویوتا نیز به عنوان سردمدار برندهای سرزمین آفتاب تابان، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. ماشین های اسپرت به دلیل جذابیت ذاتی، پیچیدگی ‏های خاص فنی و اعتباری که برای سازنده به ارمغان می‏ آورند، یکی از حیاتی‏ ترین بخش های بازار هستند.

تولد دشوار یک مفهوم

در میانه دهه ۶۰ میلادی خودروسازان ژاپنی به تدریج فعالیت خود را به آن سوی مرزها گسترش می‏ دادند و بازار ماشین های اسپرت نیز به عنوان بخشی مهم از جهان اتومبیل، برای آن‏ها دست نیافتنی به نظر می‏‌رسید. در همین دوران یاماها با همکاری طراح مطرح آلمانی Albrecht Goertz پروژه ساخت یک نمونه اسپرت نیمه لوکس را آغاز کرده بود و برای تکمیل آن به سراغ داتسون( نیسان کنونی) رفت تا محصول نهایی را با این برند راهی بازار کند.

عدم موافقت مدیران وقت داتسون سبب شد تا دست اندرکاران به سراغ تویوتا بروند و در نهایت این ماشین اسپرت انقلابی با نام تویوتا ۲۰۰۰GT راهی بازار شود. بین سال‏های ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۰ تنها ۳۵۱ دستگاه از آن تولید شد که شکستی بزرگ برای سازنده تلقی می‏‌شد.
داتسون اما در اقدامی هوشمندانه دوباره از Goertz دعوت کرد تا طرحی برای یک خودرو اسپرت نسبتاً ارزان ترسیم کند و داتسون ۲۴۰Z در سال ۱۹۶۹ راهی بازار شد. این مدل به لطف طراحی هوشمندانه، قیمت پایین و مشخصات فنی خوب به پرفروش‏‌ترین نمونه جوان پسند بازار بدل شد.
مدیران تویوتا با درس گرفتن از شکست خود و موفقیت داتسون، دست به کار شدند و سعی کردند تا برداشت تازه ای از یک خودروی اسپرت پرفروش را راهی بازار کنند. این مدل با نام سلیکا در پایان سال ۱۹۷۰ معرفی شد و از همان ابتدا توانست به یک محصول پرفروش و موفق بدل شود.
بسیاری سلیکا را از نظر ظاهری و فلسفه ذاتی، با فورد ماستنگ مقایسه می‏‌کردند و همین سبب شد تا ماستنگ ژاپنی لقب بگیرد. تعدد آپشن‏‌های قابل سفارش فنی و ظاهری، برگ برنده سلیکا بود که به نحوی الهام گرفته از سیاست خودروسازان آمریکایی در این بخش از بازار بود.
در نهایت بحران نفتی دهه ۷۰ میلادی نیز به موفقیت خودروهای اسپرت ژاپنی کمک کرد تا علاوه بر تثبیت حضور چشم بادامی ها، فروشی بی‏نظیر و سودی سرشار نصیب تویوتا شود.

بازگشت به جهان

خودروسازان ژاپنی از دهه ۸۰ میلادی به طور جدی‌‏تری به بازار خودروهای اسپرت نگاه کردند و جرات یافتند تا چاشنی نوآوری را به محصولات خود بی‌افزایند. به تدریج مدل های ژاپنی نه تنها در برابر نمونه‌‏های اروپایی و آمریکایی حرف‏‌هایی برای گفتن داشتند که در برخی موارد نیز بهتر از رقبای کهنه‏‌کار خود ظاهر می‏‌شدند.

اوج این پدیده در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ میلادی رخ داد که نیسان اسکای‏لاین GTR، هوندا NSX، میتسوبیشی ۳۰۰۰GT و تویوتا سوپرا توربو توانستند به سوگولی متخصصان و خودرونویسان سراسر جهان بدل شوند.
از اواسط دهه ۹۰ میلادی به تدریج ژاپنی‏‌ها دوباره رو به افول رفتند و حضورشان در بازار اسپرت کمرنگ شد. تویوتا نیز سوپرا را در اواخر دهه ۹۰ و سلیکا و MR2 را در ابتدای قرن بیست و یکم بی‏‌هیچ جانشینی از خط تولید کنار گذاشت.
نیسان اما دوباره از اوایل قرن بیست و یکم با ۳۵۰Z توانست تا حدودی موفقیت سال‌‏های دور خود را تکرار کند و در اواخر دهه پیشین نیز به لطف GTR به برترین نام ژاپنی در زمینه خودروهای اسپرت بدل شد.

تویوتا نیز دست به کار شد و در اولین تلاش، اولین سوپراسپرت حقیقی خود یعنی لکسس LFA را عرضه کرد که یک شاهکار مهندسی محسوب می‏‌شد، اما به خاطر قیمت بالا نتوانست به یک محصول موفق بدل شود. علاوه بر این تویوتا تعداد زیادی خودروی مفهومی همانند FT-86 عرضه کرد که شایعات بازگشت سلیکا به بازار را قوت می‌‏بخشید.
در نمایشگاه توکیو ۲۰۱۱ بالاخره محصولی با نام GT86 معرفی شد که از بازگشت بزرگترین اتومبیل ساز جهان به بازار خودروهای اسپرت خبر می داد. این خودرو که مشترکاً توسط تویوتا و سوبارو طراحی شده بود، با نام سوبارو BRZ نیز راهی بازار شد.

مهم‏‌ترین نقاط قوت GT86 اصالت، پیشرانه باکسر و استفاده از ترکیب سنتی موتورجلو و دیفرانسیل عقبی بود که تویوتا نزدیک به دو دهه آن را کنار گذاشته بود. با این که فروش GT86 هرگز به اعداد و ارقامی که سازندگانش می‏‌خواستند نرسید، اما به لطف همین نقاط قوت به یکی از محبوب‏ترین اسپرت‏‌های بازار از نظر متخصصان و خودرونویسان بدل شد.

پدر و فرزند رو در روی هم نسل اول تویوتا سلیکا در مقابل تویوتا GT86

نسل اول سلیکا در نگاه اول یک خودروی ژاپنی دهه هفتادی به نظر می‏رسد که ِالمان‏‌های آمریکایی و اروپایی نیز در ظاهر آن به وفور یافت می‏‌شوند. خط شانه خودرو، فرم قرارگیری چراغ‌‏های جلو و ورودی‏‌های هوا روی درپوش موتور را باید به هویت نیمه آمریکایی سلیکا مرتبط دانست که تا حد زیادی یادآور نسل اول فورد ماستنگ است.
با این حال مواردی همانند نصب آینه بغل روی گلگیر جلو، فرم سپر و به طور کلی تناسب ابعاد سبب می‏‌شود تا اصالت ژاپنی آن را فراموش نکنیم. این ترکیب به کابین نیز سرایت کرده و فضای داخلی سلیکا در عین شباهت به محصولاتی همانند ماستنگ، ارگونومی و سادگی شرقی را هم به همراه دارد.
در مقام مقایسه اما GT86 به دوران پسامدرن خودروهای اسپرت ژاپنی تعلق دارد. دورانی که به لطف پدیده‏‌هایی همانند مسابقات دریفت، سری بازی‏‌های رایانه‏‌ای Gran Turismo و فرهنگ انمیشین‏‌های Anime شکل و فرم خاصی به خود گرفته است.

GT86 سعی دارد تا در عین ارائه ظاهری خشن، جسور و مدرن، به این فرهنگ عامه ژاپنی اقتدا کند. خصوصاً در نمونه‏ مورد نظر ما، کیت کامل بدنه سبب شده تا خودرو به عنوان یک جنگنده سامورایی، تا حدی ظاهر یک خودروی تیونینگ شده طبق اصول ژاپنی را تداعی کند.
فرم باله عقب به عنوان یک عنصر الهام گرفته شده از آخرین نسل سوپرا شاید برترین نکته تداعی کننده این اصالت باشد. کابین GT86 نیز یک فضای مدرن و کامپیوتری به نظر می‏‌رسد که تا حدی از طراح‏‌های محافظه کارانه و خسته کننده تویوتا فاصله گرفته است.
با آن که از نظر بسیاری GT86 جانشین سلیکا محسوب می‏‌شود، اما تویوتا سعی کرده تا حد زیادی اصالت آن را وامدار دو محصول دیگر یعنی ۲۰۰۰GT و AE86 کند. این تلاش نه تنها در ظاهر که در نامگذاری و شکل لوگوی خودرو دیده می‏‌شود. نام GT86 ترکیبی از اسامی ۲۰۰۰GT و AE86 است و لوگو نیز مزین به فرم پیشرانه باکسر و عدد ۸۶ است.
سلیکا اما به دوره‏ای تعلق دارد که خطوط و اشکال گرافیکی روی بدنه و لوگوهای کروم حرف اول و آخر را می‏زدند و می‏توان آثار این پدیده را در کنار خودرو به وضوح مشاهده کرد.

مشخصات فنی نسل اول تویوتا سلیکا و تویوتا GT86

از نظر فنی اما دو وسیله دارای شباهت‌‏ها و تفاوت‌‏هایی هستند که در نهایت به ایجاد دو تجربه کاملاً متفاوت می‌‏انجامد. سلیکای مورد نظر ما از نوع ST مجهز به پیشرانه ۴ سیلندر خطی ۶/۱ لیتری است که ۸۶ اسب‏‌بخار تولید می‏کند و بنابر ادعای تویوتا توانایی رسیدن به حداکثر سرعت ۱۸۰ کیلومتر در ساعت را دارد. با این حال بسیاری عنوان می‏کنند که حداکثر سرعت خودرو بیش از این‌هاست.

در مقابل GT86 از یک پیشرانه تخت باکسر ۲ لیتری با ۱۹۷ اسب‏‌بخار قدرت بهره می‌‏برد که رسیدن به حداکثر سرعتی معادل ۲۳۵ کیلومتر در ساعت را ممکن می‏‌سازد. هر دو اتومبیل دیفرانسیل عقب و موتور جلو هستند، اما حس سواری آن‏ها بسیار متفاوت است.
نعره پیشرانه ۶/۱ لیتری کلاسیک تویوتا بسیار بم‏تر از جیغ تماما ژاپنی GT86 است. علاوه بر این سواری سلیکا بسیار نرم‏تر از سیستم تعلیق خشک و سفت GT86 به نظر می‏‌رسد و کابین مدرن GT86 در عین راحتی، در مقابل فضای دلباز و جادار سلیکا تنگ و تاریک می‏‌نماید. قطعاً در دهه ۷۰ میلادی مشتریان آمریکایی بیشتر به دنبال یک خودرو اسپرت نرم و راحت بوده‏‌اند در حالی که امروزه طرفداران خودروهای اسپرت ژاپنی، ترجیح می‌‏دهند تا سوار بر یک جنگنده مدرن و خشن باشند.

در نهایت می‏توان گفت GT86 در عین حال که یک ماشین مدرن و محصولی کاملاً جدید از تویوتا است، دارای شباهت‌‏های فلسفی و فنی قابل توجهی با سلیکا بوده، به نحوی موفقیت خود را مدیون تجاربی است که تویوتا در بازار خودروهای اسپرت توسط سلیکا کسب کرد.
هر دو خودرو در عین شخصیتی متفاوت، صاحب اصلی‌‏ترین عنصر یک اتومبیل اسپرت یعنی لذت سواری هستند. در پایان لازم است تا از همکاری مالکین خودروها یعنی آقایان «طالب» و «بهاروند» و زحمات آقایان «مرادی» و «کریمی» قدردانی کنیم.